Barkod Çeşitleri Ve Standartları

Barkodlar, ticari ürünlerin, envanterin ve verilerin otomatik olarak tanımlanıp takip edilmesini sağlayan optik makine tanıma teknolojileridir. Barkodlar, çizgiler, boşluklar ve sayılar aracılığıyla verileri kodlayarak bilgilerin hızlı ve hatasız bir şekilde aktarılmasını sağlar. Farklı barkod türleri ve standartları, belirli sektörlerin ve kullanım amaçlarının gereksinimlerine göre geliştirilmiştir.

1. 1D (Tek Boyutlu) Barkodlar

1D barkodlar, yatay çizgilerden ve boşluklardan oluşur. Bu tip barkodlar, sınırlı miktarda veri depolayabilir ve genellikle ürünlerin fiyatları ve stok yönetimi gibi basit bilgileri içerir.

1.1 EAN-13 (European Article Number)

• Kullanım Alanı: Perakende sektörü (dünya çapında yaygın).
• Yapısı: 13 haneden oluşur. İlk 3 hane ülke kodunu, sonraki 9 hane ürün ve üretici bilgisini, son hane ise kontrol rakamını içerir.
• Standart: ISO/IEC 15420.
• Özellikler: Ürün tanımlaması ve fiyatlandırma için kullanılır. Genellikle perakende satışta görülür.

1.2 UPC (Universal Product Code)

• Kullanım Alanı: Özellikle Kuzey Amerika’da perakende sektörü.
• Yapısı: 12 haneden oluşur. Ürün ve üretici bilgisi kodlanır.
• Standart: ISO/IEC 15420.
• Özellikler: EAN-13’e benzer şekilde çalışır, ancak özellikle ABD ve Kanada’da kullanılır.

1.3 Code 39

• Kullanım Alanı: Otomotiv, savunma sanayi, sağlık sektörü ve genel envanter yönetimi.
• Yapısı: Harfler, rakamlar ve bazı özel karakterler içerebilir.
• Standart: ISO/IEC 16388.
• Özellikler: Maksimum 43 karakter kapasitesine sahiptir. Karakter sayısı daha fazla olduğunda barkodun boyutu büyür.

1.4 Code 128

• Kullanım Alanı: Lojistik, taşımacılık ve depo yönetimi.
• Yapısı: Hem rakam hem de harfler içerebilir. Yüksek veri yoğunluğu sağladığından lojistikte tercih edilir.
• Standart: ISO/IEC 15417.
• Özellikler: Verimli bir yapıya sahip olup, daha fazla veri kodlayabilen kompakt bir barkoddur.

1.5 ITF-14

• Kullanım Alanı: Depolama ve nakliye için ürünlerin dış ambalajlarının etiketlenmesi.
• Yapısı: 14 haneden oluşur ve genellikle karton kutular üzerinde kullanılır.
• Standart: ISO/IEC 16390.
• Özellikler: Karton ve ambalaj yüzeylerinde dayanıklılığı artırmak için kalın çizgiler içerir.

2. 2D (İki Boyutlu) Barkodlar

2D barkodlar, dikey ve yatay eksende veriyi kodlayarak daha fazla bilgi depolayabilir. Bu barkodlar, ürünlerin izlenmesi, veri taşıma ve kimlik doğrulama gibi daha karmaşık uygulamalarda kullanılır.

2.1 QR Code (Quick Response Code)

• Kullanım Alanı: Perakende, reklam, web yönlendirmeleri, mobil ödemeler, biletleme.
• Yapısı: Kare şeklinde, çeşitli boyutlarda matris hücrelerden oluşur. Alfanümerik karakterler kodlanabilir.
• Standart: ISO/IEC 18004.
• Özellikler: Çok hızlı okunabilir ve URL, metin, e-posta gibi çeşitli bilgileri içerebilir. Hatalı verileri düzeltme yeteneği sayesinde, barkodun bir kısmı hasar görse bile okunabilir.

2.2 Data Matrix

• Kullanım Alanı: İlaç, mikroelektronik, savunma sanayi, sağlık ve posta hizmetleri.
• Yapısı: Küçük kare hücrelerden oluşan iki boyutlu bir matris.
• Standart: ISO/IEC 16022.
• Özellikler: Çok küçük alanlarda yüksek miktarda veri depolayabilir, bu nedenle ürün etiketlemelerinde yerden tasarruf sağlar.

2.3 PDF417

• Kullanım Alanı: Kimlik kartları, belge doğrulama, kargo ve nakliye.
• Yapısı: Birden fazla satırdan oluşan 2D barkod. Alfanümerik veriler, hatta imajlar kodlanabilir.
• Standart: ISO/IEC 15438.
• Özellikler: Çok büyük veri kapasitesine sahiptir, yaklaşık 1.800 karaktere kadar veri kodlayabilir.

2.4 Aztec Code

• Kullanım Alanı: Mobil biletleme, ulaşım kartları, medikal etiketler.
• Yapısı: Ortasında bir “hedef” bulunan kare şeklinde hücrelerden oluşur.
• Standart: ISO/IEC 24778.
• Özellikler: Diğer 2D barkodlara göre daha az boşluk gerektirir ve düşük çözünürlüklü tarayıcılar tarafından bile kolayca okunabilir.

3. RFID (Radyo Frekansı ile Tanımlama)

Barkodların bir alternatifi olan RFID, radyo frekansları kullanarak verilerin kablosuz bir şekilde aktarılmasını sağlar. RFID etiketleri, daha fazla veri saklama kapasitesine sahiptir ve fiziksel temas olmadan okunabilir.

• Kullanım Alanı: Depo yönetimi, envanter takibi, lojistik ve perakende.
• Standartlar: ISO/IEC 18000 serisi (RFID uygulamalarına göre farklı alt kategoriler).

4. GS1 Standartları

GS1, dünya çapında ticari ürünlerin izlenmesi ve tanımlanması için kullanılan global bir standarttır. Barkodlar ve RFID teknolojilerinde yaygın olarak kullanılan GS1 standartları, tedarik zincirinde verimli ve hatasız veri paylaşımını sağlar.

4.1 GS1-128

• Kullanım Alanı: Tedarik zinciri, lojistik ve perakende.
• Standart: ISO/IEC 15417.
• Özellikler: Code 128’e dayalıdır, ancak GS1 veri formatı ile ürün ve tedarik zinciri bilgilerini kodlar. Lot numarası, son kullanma tarihi gibi veriler içerir.

4.2 GS1 DataBar

• Kullanım Alanı: Küçük ürünlerin etiketlenmesi, perakende sektörü.
• Standart: ISO/IEC 24724.
• Özellikler: Küçük ürünler için yer kazandıran kompakt bir barkod formatıdır. Küçük ürünlerde bile çok miktarda veri saklayabilir.

5. Barkod Standartları ve Gereksinimleri

• ISO/IEC 15420: EAN/UPC barkodları için temel standart.
• ISO/IEC 16022: Data Matrix kodları için geçerli standart.
• ISO/IEC 18004: QR kodları için belirlenen standart.
• GS1 Standartları: Global ticaret için en yaygın kullanılan barkod formatlarını ve uygulamalarını tanımlar.

Barkodların belirli sektörlere ve kullanım amaçlarına uygun olarak seçilmesi, ticari süreçlerin verimliliğini artırırken, ürünlerin izlenebilirliğini de sağlar. Standartlara uyulması, barkodların dünya genelinde kabul görmesini ve kullanılabilirliğini garanti eder.